10 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΥΠΕΡΟΧΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ 

ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΙΤΕ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΑΣ

ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN…

Ιστορική ανασκόπηση του συνδρόμου

Το σύνδρομο Down (ή αλλιώς Τρισωμία 21) αποτελεί τη συχνότερη γενετική αιτία της νοητικής υστέρησης. Πιο συγκεκριμένα, το σύνδρομο αυτό περιλαμβάνει ένα σύνολο συμπτωμάτων που παρουσιάζονται, εκ γενετής, σε ένα άτομο και ευθύνονται για ένα βαθμό μαθησιακής δυσκολίας ή νοητικής υστέρησης, καθώς και για σωματικά και εξωτερικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα.

Η πρώτη περιγραφή του συνδρόμου πραγματοποιήθηκε το 1860 από το γιατρό John Langdon Down, o οποίος παρατήρησε, σε μια ομάδα ιδρυματικών ατόμων, που δε σχετίζονταν μεταξύ τους, παρεμφερή φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά. Μάλιστα, ο γιατρός Down χρησιμοποίησε τον ατυχή όρο «Μογγολοειδής ιδιώτης», προκειμένου να περιγράψει τόσο την όψη, όσο και το νοητικό επίπεδο των παιδιών αυτών (η λέξη ιδιώτης χρησιμοποιήθηκε με την αρχαιοελληνική της σημασία και μεταφράζεται ως «ανόητος»).

Ο όρος αυτός, υιοθετήθηκε, κυρίως, λόγω της ομοιότητας του προσώπου και του σχήματος των ματιών των παιδιών με σύνδρομο Down με αυτά της μογγολικής φυλής. Με τα δεδομένα εκείνης της εποχής, η ορολογία αυτή είχε και ένα επιπρόσθετο νόημα, καθώς, υποστηρίζονταν η άποψη ότι, όσο πιο μακριά ήταν η καταγωγή κάποιου από την Ευρώπη, τόσο μικρότερη ήταν η νοημοσύνη του. Ασφαλώς, στις μέρες μας, ο όρος αυτός θεωρείται όχι μόνο, από επιστημονικής άποψης, ανυπόστατος, αλλά και ηθικά ανεπίτρεπτος.

Αιτιολογία

Η αιτιολογία των σωματικών χαρακτηριστικών και των μαθησιακών δυσκολιών του συνδρόμου Down ανακαλύφθηκε, περίπου 100 χρόνια αργότερα, το 1959, από τον Γάλλο γιατρό και νηπιαγωγό Jerome Lejeune. Σύμφωνα με τον Lejeune, το σύνδρομο Down οφείλεται στο γεγονός ότι, αντί τα άτομα να έχουν 46 χρωμοσώματα (23 προερχόμενα από το σπερματοζωάριο και 23 προερχόμενα από το ωάριο), έχουν ένα παραπάνω, δηλαδή 47. Αιτία είναι το 21ο χρωμόσωμα, που ανευρίσκεται 3 φορές, αντί για 2, όπως είναι το φυσιολογικό, εξ ου και η ταξινόμηση του συνδρόμου ως Τρισωμία 21.

Στις σύγχρονες κοινωνίες, υπάρχει, συχνά, η τάση να θυματοποιούμε το παιδί με σύνδρομο Down. Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι πολύ διαφορετική. Τα παιδιά αυτά δεν υποφέρουν από το σύνδρομο, μιας και δεν είναι πάθηση, ούτε ασθένεια, παρά μια γενετική κατάσταση που εμφανίζεται ανεξαρτήτως φυλής, καταγωγής ή εθνότητας, με συχνότητα περίπου 1:800 γεννήσεις

Από το 2006 έχει καθιερωθεί η 21η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Συνδρόμου Down από τα σωματεία International Down Syndrome Association και European Down Syndrome Association, με πρωτοβουλία του Έλληνα γιατρού Στυλιανού Αντωναράκη, καθηγητή γενετικής στο πανεπιστήμιο της Γενεύης, προκειμένου να ενημερωθεί και ευαισθητοποιηθεί η διεθνής κοινότητα για το σύνδρομο Down. Μάλιστα, η 21η Μαρτίου επιλέχθηκε ως ημερομηνία, από τα αριθμητικά δεδομένα που συνθέτουν το σύνδρομο (3ο χρωμόσωμα στο 21ο ζεύγος).

Αξίζει, παρ’ όλα αυτά, να αναφέρουμε ότι οι άνθρωποι με σύνδρομο Down, παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία ως προς τις αντιληπτικές, κοινωνικές και συμπεριφοριστικές ικανότητες και την ανάπτυξη των δικών τους μοναδικών δεξιοτήτων και ταλέντων.

Κοινά χαρακτηριστικά του συνδρόμου

Σε μια προσπάθεια να αποφευχθεί μια, σε βάθος, επιστημονική περιγραφή και ανάλυση, παραθέτουμε, κωδικοποιημένα, τα βασικότερα κοινά χαρακτηριστικά που εμφανίζονται στα παιδιά εξαιτίας του συνδρόμου Down:

Τα παιδιά με σύνδρομο Down έχουν αρκετά στρογγυλεμένο πρόσωπο, σχιστά μάτια και μικρή μύτη

Τα μωρά αμέσως μετά τη γέννησή τους, κατά κανόνα δεν κλαίνε

Δε διαθέτουν μυϊκή δύναμη

Έχουν αδύνατα και κοντά δάχτυλα χεριών

Το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι επιρρεπές σε ασθένειες

Παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες και μειωμένη νοητική ανάπτυξη

Παρατηρείται μεγάλη όρεξη για φαγητό και παχυσαρκία

Είναι, συνήθως, άτομα που εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους

Σπάνια ξεπερνούν τα 50 χρόνια ζωής.

Προγεννητικός και μεταγεννητικός έλεγχος

Ωστόσο, τα νέα ζευγάρια δεν είναι ανοχύρωτα, μπροστά στο σύνδρομο Down. Στις μέρες μας, είναι δυνατή η διάγνωση πιθανής ύπαρξης του συνδρόμου στις έγκυες γυναίκες, και μάλιστα από τα πρώτα κιόλας στάδια της κύησης, μέσω του λεγόμενου προγεννητικού ελέγχου.

Παλαιότερα, επικρατούσε η αντίληψη ότι ο προγεννητικός έλεγχος έπρεπε να πραγματοποιείται, κυρίως, σε έγκυες γυναίκες άνω των 35 ετών. Η κλινική εμπειρία των ιατρών, παρ’ όλα αυτά, καθώς και η ερευνητική δραστηριότητα στον τομέα της γυναικολογίας και της παιδιατρικής, κατέδειξε ότι η γέννηση παιδιών με σύνδρομο Down, προέρχεται, σε ποσοστό 70%, από γυναίκες μικρότερης ηλικίας.

Σε περίπτωση διάγνωσης του συνδρόμου και, πάντοτε, με τη σύμφωνη γνώμη των μελλοντικών γονέων, είναι δυνατή ακόμη και η διακοπή της κύησης. Ασφαλώς, η επιλογή ενός ζευγαριού για ενδεχόμενη διακοπή της κύησης σε περίπτωση εμφάνισης ενός συνδρόμου, γεννά σημαντικά ηθικά, επιστημονικά και κοινωνικά διλήμματα, χωρίς, ωστόσο, να υποτιμάται η αναγκαιότητα του προγεννητικού ελέγχου.

Οι πιο γνωστές εφαρμοζόμενες μέθοδοι για την πρόληψη του συνδρόμου είναι αυτές που πραγματοποιούνται κατά το β΄ τρίμηνο της κύησης, οι οποίες και είναι:

-αμνιοκέντηση (κατά τη 17η εβδομάδα)

-παρακέντηση των ομφαλικών αγγείων για λήψη εμβρυικού αίματος (κατά τη 18η εβδομάδα)

-υπερηχογραφία

-βιοχημικό screening test στον ορό της εγκύου (16η – 17η εβδομάδα)

Κατά περίπτωση, και πάντα μετά από προτροπή του γυναικολόγου, οι παραπάνω μέθοδοι προγεννητικής διάγνωσης, μπορούν να εφαρμοστούν και κατά το α΄ τρίμηνο της κύησης.

Πανελλαδική έρευνα που παρουσιάστηκε στις 13 Σεπτεμβρίου στη Θεσσαλονίκη, στα πλαίσια ενημερωτικής ημερίδας από το Σύλλογο Συνδρόμου Down Ελλάδος, κατέδειξε ανησυχητικά αποτελέσματα αναφορικά με τον τομέα της πρόληψης του συνδρόμου. Ανενημέρωτοι για τον προγεννητικό έλεγχο ήταν περίπου το 50% των γονέων που απέκτησαν παιδιά τα οποία πάσχουν από Σύνδρομο Down, γεγονός που υποδεικνύει τις σημαντικές ελλείψεις των υπηρεσιών υγείας και πρόνοιας στον τομέα της πρόληψης.

Πηγή: www.moro-blog.gr

Ο ρόλος των γονέων στη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης του αυτισμού

Τι είναι ο αυτισμός;

Ο αυτισμός είναι μια ισόβια νευροαναπτυξιακή διαταραχή του ατόμου που οφείλεται σε προβλήματα στη φυσιολογία του εγκεφάλου και έχει γενετικό υπόβαθρο. 1 στα 150 παιδιά θα εμφανίσει αυτισμό, ενώ είναι 4 φορές πιο συχνός στα αγόρια απ' ό,τι στα κορίτσια. Τα παιδιά με αυτισμό εμφανίζουν δυσκολίες κυρίως στην επικοινωνία και στις κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες. Το νοητικό δυναμικό τους ποικίλει σημαντικά γι' αυτό ακριβώς κάνουμε λόγο για «φάσμα του αυτισμού» ή «διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές» εκ των οποίων ο αυτισμός είναι η συνηθέστερη διαταραχή.

Γιατί είναι τόσο σημαντικά τα πρώτα χρόνια ανάπτυξης του παιδιού;

Τα πρώτα χρόνια της ανάπτυξης του παιδιού αποτελούν έναν σημαντικά αξιόπιστο δείκτη για τη φυσιολογική ή μη φυσιολογική εξέλιξη του.

Οι πρώτοι παρατηρητές της ανάπτυξης αυτής του παιδιού δεν είναι άλλοι από τους γονείς του.

Εκτιμώντας λοιπόν τη φυσιολογική και αναμενόμενη εξέλιξη σε τομείς όπως: γλωσσικές ικανότητες, συναισθηματικές και κοινωνικές δεξιότητες και γνωστική ανάπτυξη, είναι εύκολο οι γονείς να παρατηρήσουν πότε μια συμπεριφορά του παιδιού καθυστερεί ή υπολείπεται της φυσιολογικής.

Στην περίπτωση που επισημανθεί καθυστέρηση σε κάποιον τομέα της ανάπτυξης του παιδιού ή ακόμα απώλεια κεκτημένων δεξιοτήτων του, θα πρέπει άμεσα να απευθυνθούν στον παιδίατρο και κατόπιν εφόσον κριθεί απαραίτητο σε κάποιον ειδικό αναπτυξιολόγο.

Ποια σημάδια θα πρέπει να οδηγήσουν τους γονείς σε άμεση αξιολόγηση του παιδιού;

Το παιδί ...

• δεν απλώνει τα χέρια προς αντικείμενα, δεν τα κρατά, ούτε τα βάζει στο στόμα του (3 μηνών)

• δε χαμογελάει και αρνείται την αγκαλιά (7 μηνών)

• δεν αντιδρά στο «όχι», ούτε σε ήχους (12 μηνών)

• δε μιλάει (16 μηνών)

• δεν οργανώνει φανταστικό παιχνίδι και δεν μιμείται/ενδιαφέρεται για άλλα παιδιά (από 2 ετών)

• είναι πολύ επιθετικό, έχει συχνές εκρήξεις θυμού ή είναι πολύ ντροπαλό (5 ετών)

• έχει δυσκολία στο φαγητό, στον ύπνο και στη χρήση της τουαλέτας (5 ετών)

• είχε ξεκινήσει να λέει κάποιες λέξεις και ξαφνικά σταμάτησε

Πηγή: www.childit.gr

Aνάπτυξη επικοινωνίας του ενήλικα με το βρέφος (0-12 μηνών)

Το κλάμα είναι ο μοναδικός τρόπος επικοινωνίας του νεογνού με την μητέρα του. Με το κλάμα το βρέφος στέλνει κάποιο μήνυμα που παραλήπτη έχει το άτομο που το φροντίζει, το οποίο συνήθως σ' αυτή την ευαίσθητη ηλικία είναι η μητέρα. Το μήνυμα αφορά κατάσταση του βρέφους που δεν του είναι καθόλου ευχάριστη όπως όταν πεινάει, πονάει, έχει λερωθεί, έχει κουραστεί στην ίδια θέση, κρυώνει ή ζεσταίνεται ακόμη κι όταν έχει ανάγκη σωματικής επαφής(αγκαλιά).

Η μητέρα γρήγορα αποκτά την ικανότητα ώστε να κατανοεί για πιο λόγο κλαίει το μωρό και να ανταποκρίνεται σε αυτό. Βέβαια κάποιες στιγμές δε μπορεί η μητέρα να κατανοήσει το κλάμα διότι μπορεί να κλαίει χωρίς εμφανή λόγο. Ας μη ξεχνάμε πως το βρέφος έζησε για εννιά μήνες σε τελείως διαφορετικό περιβάλλον σε σχέση με αυτό που καλείται να προσαρμοστεί.

Ενώ το κλάμα για αρκετό καιρό φαίνεται να είναι ο μοναδικός τρόπος επικοινωνίας εν τούτοις πολύ γρήγορα αρχίζει να επικοινωνεί και με άλλους τρόπους. Όταν ακούει τη φωνή της μητέρας αρχίζει και κουνάει τα χέρια και τα πόδια του το βρέφος καθώς επίσης αλλάζει και η έκφραση του προσώπου του. Οι παραπάνω αντιδράσεις ανήκουν στη κατηγορία της μη λεκτικής επικοινωνίας. Αν και το νεογέννητο δεν έχει αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο των μυών των ματιών του παρόλα αυτά η έκφραση του προσώπου αρκεί για να επικοινωνήσει με τη μητέρα του και να της δείξει ότι αναγνωρίζει τη φωνή της και την έχει συνδυάσει με την φροντίδα, την αγάπη, την ασφάλεια και την στοργή που του παρέχει. Άλλωστε το βρέφος σε αυτή τη φάση της ζωής του δε χρειάζεται τίποτε παραπάνω από αυτά.

Περίπου στην ηλικία των τριών μηνών απολαμβάνουν από κοινού την απλή επαφή. Την επαφή πρόσωπο με πρόσωπο που ικανοποιεί και τις δυο πλευρές. Η επαφή αυτή είναι πάρα πολύ σημαντική κυρίως για τους ενήλικες. Περίπου σε αυτήν την ηλικία(2-4 μηνών) αρχίζουν και μια άλλου είδους επικοινωνία, με διαφορετικούς τρόπους: με ήχους (ψέλλισμα) και χαμόγελα. Όταν ο ενήλικας ανταποκρίνεται στους ήχους του βρέφους και του απαντάει αλλά και του μαθαίνει καινούριος ήχους το βρέφος αρχίζει να κατανοεί την επικοινωνία πριν ακόμη αρχίσει να μιλάει. Καθώς μεγαλώνουν και φτάνουν στην ηλικία των 6 μηνών αρχίζουν και αναπαράγουν πιο πολλούς ήχους.

Τους αρέσει πάρα πολύ να αναπαράγουν ήχους που ακούν από τους ενήλικες καθώς και να παίζουν «φωνητικά παιχνίδια» μόνα τους βγάζοντας διάφορους ήχους. Παράλληλα ανακαλύπτουν το πλούτο των ήχων που μπορούν να παράγουν με τη γλώσσα, τα δόντια, τον ουρανίσκο και τις φωνητικές χορδές. Καλό θα είναι να μιλούν στα βρέφη οι ενήλικες, να ονομάζουν τα αντικείμενα με τα οποία έρχεται σε επαφή καθώς και να τους διαβάζουν και να ακούνε μουσική. Όταν τα βρέφη προσπαθούν να «επικοινωνήσουν» με τον δικό τους τρόπο χρειάζονται την απαραίτητη προσοχή και ενδιαφέρον από τη μεριά τον ενηλίκων.

Μέχρι την ηλικία του όγδοου μήνα ο ενήλικας είναι αυτός που παίζει καθοριστικό ρόλο στην επικοινωνία. Ο ενήλικας είναι που πρέπει να μεταφράσει το κλάμα και τις κινήσεις του βρέφους, να διατηρήσει το «διάλογο». Από κει και έπειτα, μετά τον όγδοο με ένατο μήνα, αρχίζει μια άλλη επικοινωνία. Αρχίζει πλέον η ομιλία του βρέφους με τις δικές του λέξεις και γκριμάτσες και η επικοινωνία γίνετε πιο εύκολη. Για παράδειγμα όταν δε του αρέσει ένα φαγητό κάνει γκριμάτσα άρνησης, σπρώχνει το φαγητό ή όταν του ζητήσουμε να κάνει αντίο σηκώνει το χεράκι και κάνει την κίνηση. Ακόμη, όταν χαίρεται για κάτι και είναι ευχαριστημένο το εκδηλώνει με γέλιο.

Στον ένατο μήνα το παιδί είναι σε θέση να παίζει παιχνιδάκια όπως κούκου-τσα και παλαμάκια και άλλα τέτοιου τύπου παιχνιδάκια. Ακόμη σε αυτή την ηλικία μπορούν να δώσουν κάτι που έχουν στα χεράκια τους όταν αυτό τους ζητηθεί. Επίσης αναγνωρίζουν το όνομα κάποιον ανθρώπων και αναγνωρίζουν αντικείμενα που έρχεται σε επαφή καθημερινά. Για παράδειγμα αν το ρωτήσεις που είναι το μπουκάλι θα στραφεί προς εκείνη τη κατεύθυνση που βρίσκεται. Τέλος είναι η περίοδος όπου αναγνωρίζουν το όχι και όταν το απευθύνεται σε αυτό δυσανασχετούν πολλές φορές. Σταδιακά αρχίζει να αντιλαμβάνεται και άλλες λεξούλες όπως «φάε», «άφησε» κ.α.

Περίπου στην ηλικία των 10 μηνών λένε κάποιες εκφράσεις, με το δικό τους τρόπο, ώστε να εκφράσουν μια επιθυμία τους. Για παράδειγμα όταν θέλει η Κατερίνα το νερό της λέει «νο».

Όταν φτάσουν τους 12 μήνες είναι σε θέση το βρέφος να κατανοήσει μέχρι και 10 εντολές όπως «κάνε μια αγκαλίτσα» κ.α. αρχίζει να προφέρει με το δικό του τρόπο περισσότερες λέξεις που γίνονται κατανοητές. Από αυτή την ηλικία και έπειτα αρχίζει το λεξιλόγιο του να αλλάζει και να φτάσει στην ηλικία των 2ετών όπου η επικοινωνία μπορεί να γίνει πιο εύκολη.

Πηγή: www.childit.gr

Αυτισμός. Η πρόκληση της τάξης. Μέρος γ’

Όπως είδαμε και στα προηγούμενα άρθρα τα παιδιά με αυτισμό έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που εμπλέκονται στην διαδικασία της μάθησης. Η πραγματοποίηση κάποιων προσαρμογών λοιπόν, στην τάξη αλλά και στον τρόπο που προσέγγισης των παιδιών, μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τόσο στον χρόνο προσοχής αλλά και στην ευκολία εκμάθησης νέων δεξιοτήτων.

Σε αυτό το άρθρο θα πούμε λίγα λόγια για μια συχνή δυσκολία που συναντάμε…..

Μη φυσιολογικές αντιδράσεις σε διάφορα ερεθίσματα.

Το πρόβλημα …

Η Μαρία έχει μεγάλη δυσκολία στο να φιλτράρει εξωτερικούς θορύβους στην τάξη και δεν μπορεί να παραμείνει συγκεντρωμένη παρά μόνο για κάποια δευτερόλεπτα ενώ συχνά γίνεται βίαιη προς τον εαυτό της αλλά και προς τα άλλα παιδιά… Είναι απαραίτητο να δοθεί μια λύση, διαφορετικά η συμμετοχή της στην τάξη είναι εξαιρετικά αμφίβολη…

Οι λύσεις …

Δεν μπορούμε σε καμιά περίπτωση να αποφύγουμε κάθε θόρυβο και διασπαστικό παράγοντα σε μια τάξη αλλά μπορούμε να:

• Απαιτήσουμε -αν είναι διαθέσιμη- μια τάξη του σχολείου στην οποία ο θόρυβος του διαδρόμου να είναι όσο το δυνατόν πιο μικρός!
• Αν είναι δυνατό να χρησιμοποιήσουμε μοκέτες ή χαλιά για το πάτωμα της τάξης!
• Αντί για μαυροπίνακα με κιμωλία να χρησιμοποιήσουμε λευκό πίνακα με μαρκαδόρους!
• Για τα παιδιά που έχουν σημαντικές δυσκολίες θα μπορούσαμε να κατασκευάσουμε γιλέκα με βάρος! (Σε γενικές γραμμές ηρεμούν το παιδί και το βοηθούν αρκετά, αλλά θα πρέπει να συμβουλευτείτε και τον εργοθεραπευτή του παιδιού).
• Επίσης για τα παιδιά που διασπώνται εύκολα οπτικά, θα μπορούσαμε να φτιάξουμε ένα Π από φελιζόλ όπου θα υπάρχει μπροστά του και πάνω στο θρανίο (βλέπε φώτο) ώστε τα οπτικά ερεθίσματα να είναι μόνο τα απαραίτητα!
• Κάθε μαθητής να έχει την δικιά του θέση και θα πρέπει να είναι όσο περισσότερο απομακρυσμένη από τις υπόλοιπες ώστε να μειώσουμε τους διασπαστικούς παράγοντες.
• Δουλεύουμε με τα παιδιά με τις μεγαλύτερες δυσκολίες ‘’μέσα’’ στο Π που έχουμε κατασκευάσει και αφιερώνουμε όσο χρόνο χρειάζεται ώστε να είμαστε σίγουροι ότι μπορούν να δουλέψουν μόνα ους.
• Αν το έντονο πρωινό φως ενοχλεί κάποια παιδιά προσπαθούμε να το ρυθμίσουμε με κουρτίνες ή τοποθετώντας τα παιδιά σε ένα περισσότερο προστατευμένο σημείο.
• Σε γενικές γραμμές όταν δουλεύουμε με τεχνητό φως προτιμούμε το λευκό φως από το κίτρινο. Οι λάμπες φθορίου συνήθως είναι καλύτερες!
• Κινητοί τοίχοι και άλλα αντικείμενα που θα μπορούσαν να διαχωρίσουν την τάξη, πολλές φορές χρησιμεύουν όταν χρειάζεται να απομονώσουμε κάποιον διασπαστικό παράγοντα!
• Επίσης, αν είναι δυνατό, μπορούμε να χωρίσουμε την τάξη σε γωνιές για διαφορετικές “δουλειές” (ομαδικά παιχνίδια, ατομική μελέτη, ελεύθερος χρόνος, κλπ). Θα μας βοηθήσει αρκετά ώστε να είναι ξεκάθαρο το τί κάνει ο κάθε μαθητής και να μην διασπά τον άλλο!

Κάποιες προτάσεις μπορούν να εφαρμοστούν, κάποιες θα λειτουργήσουν θετικά ενώ κάποιες άλλες όχι, αλλά θα έχουμε κάνει ένα βήμα προς τη σωστή προσέγγιση για τα παιδιά με αυτισμό!

Πηγή: www.ikidcenters.com

Αυτισμός. Η πρόκληση της τάξης. Μέρος β’

Στο προηγούμενο άρθρο είδαμε κάποια βασικά σημεία – κλειδιά που θα πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό μας όταν προσπαθούμε να εκπαιδεύσουμε και εντάξουμε ένα παιδί με αυτισμό στην σχολική τάξη.

Θα πρέπει λοιπόν να σχεδιάζουμε προσεκτικά την παρέμβασή μας, να είμαστε καλά οπλισμένοι με μπόλικη υπομονή και να μην τα παρατάμε ποτέ. Να επιμένουμε στην κατάκτηση των στόχων μας οι οποίοι φυσικά θα είναι στρατηγικά και ρεαλιστικά δομημένοι.

Απαραίτητο όμως είναι και να κατανοήσουμε και τα στοιχεία της ίδιας της διαταραχής και συγκεκριμένα, ιδιαίτερα γνωρίσματα που παρατηρούμε όταν δουλεύουμε με παιδιά με αυτισμό στην τάξη.

  Δεξιότητες και ικανότητες

… οι οποίες εμφανίζουν ανομοιογένεια δυναμικότητας στα παιδιά με αυτισμό. Για παράδειγμα, ένας μαθητής με αυτισμό μπορεί να ζωγραφίζει και να γράφει με χαρακτηριστική ευκολία αλλά παράλληλα να μην καταφέρνει να κουμπώσει το μπουφάν ή να δέσει τα κορδόνια του!

 Ανάγνωση λέξεων ή φράσεων

… χωρίς κατανόηση. Πολλές φορές ένα παιδί μπορεί να αναγνωρίζει και διαβάζει λέξεις αλλά να μην τις κατανοεί. Χωρίς κατανόηση λοιπόν του τί ακριβώς διαβάζει, η ικανότητα να εκφωνεί τις λέξεις που βλέπει είναι αμφίβολη!

  Κατάκτηση δεξιότητας

… αφού δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι οτι ο μαθητής έχει κατακτήσει μια δεξιότητα μέχρι να μπορεί να αντεπεξέλθει σε αυτή χωρίς κόπο και με άνεση. η κατάκτηση έρχεται με συνεχή επανάληψη της εκπαίδευσης σε καθημερινή και εβδομαδιαία βάση. Όταν είμαστε σίγουροι οτι έχει κατακτηθεί την τσεκάρουμε αρχικά εβδομαδιαία και στη συνέχεια μηνιαία. Η επιβεβαίωση της κατάκτησης που με τόσο κόπο πραγματοποιήθηκε θα αποτελεί πηγή ικανοποίησης και χαράς για εμάς και τον μαθητή.

  Υπερευαισθησία σε εξωτερικά ερεθίσματα

… πολύ συχνά, μαθητές με αυτισμό εμφανίζουν μεγάλη ευαισθησία σε ακουστικά και άλλα ερεθίσματα. Ένας συνηθισμένος ήχος ή κίνηση για εμάς μπορεί να είναι απίστευτα διασπαστικός και ενοχλητικός για έναν μαθητή με αυτισμό. Ο ήχος ας πούμε του κλιματισμού, ένα αεροπλάνο που περνά ή οι φωνές άλλων μαθητών στον διάδρομο πιθανότατα είναι ο λόγος που ένα παιδί δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά μέσα στην τάξη.

Θα πρέπει λοιπόν να είναι σημαντικός παράγοντας που προσέχουμε όταν σχεδιάζουμε το πρόγραμμα και τον τρόπο διδασκαλίας του μαθητή. Όταν δίνουμε οδηγίες προσπαθούμε να μιλάμε σιγά και καθαρά, με όσο το δυνατόν πιο σύντομο τρόπο. Τέλος, θα πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι ο μαθητής μπορεί να φιλτράρει σωστά τα ακουστικά και μη ερεθίσματα που δέχεται, διαφορετικά η ικανότητα συγκέντρωσής του θα είναι μηδενική.. Σκεφτόμαστε λύσεις όπως το να μην κάθεται κοντά σε παράθυρο/κλιματιστικό, στο οπτικό του πεδίο να είναι μόνο ό,τι χρειάζεται, ακόμα και την χρήση ακουστικών.

   Ετοιμότητα για μάθηση

… όπου θα πρέπει να διαχωρίσουμε δύο πράγματα: την ικανότητα για μάθηση και την μη προσαρμοστική συμπεριφορά. Λίγο δύσκολο να τα διαχωρίσουμε, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μαθητές με αυτισμό, οι οποίοι είναι αρκετά πίσω από τους συνομηλίκους τους σε επίπεδο δεξιοτήτων. Η αλήθεια είναι ότι δύσκολα μπορούμε να αναγνωρίσουμε αρκετές φορές αν μια αντίδραση συμβαίνει επειδή ο μαθητής δεν μπορεί να τα καταφέρει – δηλαδή δεν είναι έτοιμος για αυτό το βήμα ή απλά δεν βρίσκει κανένα ενδιαφέρον σε αυτό και δεν έχει κανένα κίνητρο ώστε να προσπαθήσει. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να υπολογίσουμε πόσο πίσω είναι συνολικά και να ξεκινήσουμε από εκεί…

Η Μαρία, είναι τεσσάρων ετών αλλά οι δεξιότητές της είναι στο ίδιο επίπεδο με ένα παιδί στο τέλος της βρεφικής ηλικίας, δηλαδή γύρω δύο χρόνια.. Σε γενικές γραμμές ένα παιδί στην ηλικία των δύο δεν είναι έτοιμα για εκπαίδευση στην χρήση τουαλέτας οπότε και η Μαρία, ανεξάρτητα από την χρονολογική της ηλικία δεν είναι ακόμη έτοιμη για την εκπαίδευση.

Η λειτουργική της ηλικία θα πρέπει να ανέβει γύρω στους 36 μήνες πριν η εκπαίδευση στην τουαλέτα μπορεί να γίνει με επιτυχία. Βέβαια, μπορεί αυτό μπορεί να γίνει όταν θα ειναι πέντε ετών, ακόμα και έξι. Η προσπάθεια όμως να εκπαιδεύσω την Μαρία σε κάτι για το οποίο ΔΕΝ είναι έτοιμη θα αποβεί το πιθανότερο καταστροφικό για την ίδια και κάθε άλλο εμπλεκόμενο… Ιδιαίτερα αν μπερδέψουμε τις αντιδράσεις και την ανικανότητα εκπαίδευσης με την ικανότητα για μάθηση και την μη προσαρμοστική συμπεριφορά!!!!

Η αρχή αυτή ισχύει σε γενικές γραμμές σε κάθε κατηγορία δεξιοτήτων.

Πηγή: www.ikidcenters.com

Το σποτ δημιουργήθηκε για λογαριασμό του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού και της Ελληνικής Ακαδημίας Παιδιατρικής.

Περισσότερα από 1 στα 150 παιδιά βρίσκονται αντιμέτωπα με το φάσμα του αυτισμού. Η έγκαιρη υποστήριξη εξασφαλίζει στο παιδί καλύτερη ποιότητα ζωής.

Αυτισμός. Η πρόκληση της τάξης. Μέρος α’

Συνήθως, οι μεγαλύτερες δυσκολίες στην εκπαίδευση παιδιών με αυτισμό είναι η αντιμετώπιση μη προσαρμοστικών συμπεριφορών και η συγκέντρωση. Για αυτό το λόγο η συμμετοχή των παιδιών στην τάξη και η διδασκαλία είναι εξαιρετικά δύσκολη.

Ξεκινώντας λοιπόν θα πρέπει να αναρωτηθούμε “πώς θα καταφέρουμε να διδάξουμε ένα παιδί που δεν καταφέρνει να συγκεντρωθεί και δεν συμμορφώνεται με τις παρατηρήσεις μας;”

Η λύση τις περισσότερες φορές βρίσκεται σε τρία σημεία:

Σχεδιασμός

Θα ήταν καλό να μπορούμε να προβλέψουμε κάθε πιθανότητα αλλά δυστυχώς κανείς δεν έχει αυτή την ικανότητα. Η αλήθεια ειναι όμως ότι με το να σχεδιάσουμε κάποια πράγματα, προλαβαίνουμε δυσάρεστες εκπλήξεις, το παιδί ειναι πιο εύκολο να συνεργαστεί μαζί μας και έτσι επισπεύδουμε την μάθηση. Για παράδειγμα αν κάποιο παιδί διασπάται εύκολα και δυσκολεύεται να παρακολουθήσει το μάθημα, τοποθετούμε το θρανίο του μακρυά από βιβλιοθήκες, παιχνίδια, άλλους μαθητές και υλικά που δεν ειναι μέρος του μαθήματος.

Υπομονή

Η υπομονή ειναι βασικό συστατικό που θα βοηθήσει εμάς αλλά και το παιδί. Δυστυχώς, αν δεν έχουμε υπομονή οι πιθανότητες επιτυχίας είναι μηδαμινές..

Η υπομονή ορίζεται ως η ικανότητα να αντέχεις πόνο, προβλήματα και δυσκολία χωρίς να παραπονιέσαι ή να εκνευρίζεσαι, η ικανότητα του να περιμένεις και να παρατηρείς κάτι χωρίς να χάνεις το ενδιαφέρον σου και να βαριέσαι… όσοι έχουν εργαστεί με παιδιά με ειδικές ικανότητες και πολύ περισσότερο με παιδιά στο φάσμα του αυτισμού, είμαι σίγουρος οτι κατανοούν απόλυτα την αναγκαιότητα της υπομονής.. Είναι λίγες οι φορές που κατακτιέται ένας στόχος και γενικεύεται χωρίς να χρειαστεί να επαναληφθεί η εκπαίδευση πολλές φορές αλλά…

“Για να πετύχεις, πρέπει να έχεις τρομερή επιμονή, τρομερή θέληση. “Θα πετάξω πάνω από τις θάλασσες”, λέει μια επίμονη ψυχή, ή “θα ανοίξω τα βουνά στα δύο”. Με τέτοια ενέργεια, με τέτοια θέληση και με σκληρή δουλειά, θα φτάσεις σίγουρα στο στόχο σου. “

(Σβάμι Βιβεκανάντα)

Επιμονή

Επιμονή που θα ξεπερνά το σημείο που κάποιοι θα τα παρατούσαν. Αυτό είναι πολύ σημαντικό αλλά θα πρέπει να είμαστε ακριβείς και ρεαλιστές σε αυτό που ζητάμε.. Δεν πρέπει ποτέ να ζητάμε κάτι από το παιδί αν δεν πιστεύουμε ότι μπορεί να το φέρει σε πέρας. Ζητάμε, επιμένουμε αλλά θα πρέπει να φροντίσουμε ώστε να εκπληρωθεί ο στόχος.

Προσπαθώ να εκπαιδεύσω ένα κοριτσάκι, την Μαρία στο να ολοκληρώσει μόνη της μια δραστηριότητα με ενσφηνώματα.. Αφιερώνω κάθε μέρα αρκετό χρόνο στο να ολοκληρώσει τη δραστηριότητα και να κατακτήσουμε τον στόχο μας, αντιμετωπίζοντας αντιδράσεις και κάθε δυσκολία. Κάθε μέρα λοιπόν η Μαρία ολοκληρώνει όλο και πιο γρήγορα την δραστηριότητα αλλά δυστυχώς χρειάζεται πάντα την βοήθειά μου. Μετά από λίγες μέρες λοιπόν αποφασίζω να την αφήσω μόνη της, θέτοντας σε κίνδυνο όλη την δουλειά των προηγούμενων ημερών. Ο κίνδυνος να παρατήσει την δραστηριότητα πριν ολοκληρωθεί είναι υπαρκτός και οι πιθανότητες πολλές…

Το αποτέλεσμα της απόφασης πραγματικά, είτε τα καταφέρει είτε όχι θα είναι θετικό. Αρχικά, αν ολοκληρώσει τη δραστηριότητα μόνη της, ένας μας στόχος θα έχει κατακτηθεί οπότε μπορούμε να προχωρήσουμε και λίγο παραπάνω.. Αν δεν τα έχει καταφέρει όμως, θα είναι σίγουρα πιο συγκεντρωμένη, συνεργάσιμη και υπομονετική κατά την εκπαίδευση του επόμενου στόχου..

Πηγή: www.ikidcenters.com